Yaban hayvanlarının bilimsel amaçlı deneylerde kullanılması gerektiği durumlarda, araştırıcıların çalışmalarını temel etik kurallara uygun olarak gerçekleştirmeleri gerekmektedir. Bu kurallar şu şekilde özetlenebilir:
-
Herhangi bir arazi çalışmasına başlamadan önce araştırıcı, üzerinde çalışacağı türü ve türün bulunduğu habitatı-nişi çok iyi şekilde tanımalı, hayvanın yakalanma ve markalanmaya karşı hassasiyeti ve esaret koşullarındaki ihtiyaçlarını bilmelidir.
-
Araştırmanın, çalışılan populasyon ve çevre üzerindeki etkileri değerlendirilmeli ve yaratılabilecek olumsuz etkiler mümkün olduğunca azaltılmalıdır.
-
Uygulanan metot ile devam eden çalışmanın sonuçları arasındaki senkronizasyon sürekli olarak kontrol edilmeli ve gerektiği zaman metot, çalışmanın seyrine göre yeniden modifiye edilebilmelidir.
-
Araştırıcı, hayvanların yakalanması, barındırılması, veya araştırma teknikleri ile ilgili uyguladığı yenilikleri/değişiklikleri yayınlamalıdır.
AÇIKLAMA: İlk dört madde araştırmacının bilgi toplamasını ve hayvanin özelliklerini iyi tanımasını gerektirmektedir. Çalışılacak hayvan bir laboratuvar hayvanı olmadığı için özellikleri bilinmeyebilir. Araştırma bunun üzerinde yapılıyor olabilir. Örnek: Hayvanın işaretlenmesinde, markalama yöntemi olarak kullanılan boya, üreme rengini kapatarak, dişinin erkeğini bulmasını zorlaştırabilir veya engellerse, populasyon sayısı değişecektir. Benzer bir durum, yapılan markalama predatörün işini kolaylaştırıyorsa gene sayı değişecektir. Örnekler çoğaltılabilir. Bu nedenle araştırmacı hem hayvanı iyi tanımalı hem ekosistem içerisindeki yerini iyi bilmeli ve yaptığı çalışma populasyon ve/veya ekosistemde değişmeye yol açıyorsa metodunu değiştirebilmelidir.
-
Araştırıcı, hayvanları doğadan uzaklaştırmadan önce, çalışılan taksonun populasyon durumunu (
[1]CITES,
[2]R.D.B. ve
[3]BERN listeleri) bilmelidir (kural olarak tehlike veya tehdit altındaki taksonlar, koruma amaçlı yapılan çalışmaların dışında herhangi bir amaçla bulundukları alandan uzaklaştırılamaz veya bir yerden başka bir yere taşınamaz).
-
Çalışma için gerekli hayvan sayısı her bir çalışma için farklı olmakla birlikte, araştırıcı kullanacağı hayvan sayısını en az indirgemelidir.
AÇIKLAMA: Bazı tipteki çalışmalar; geniş bir coğrafik alanda yeni bir türün sergilediği varyasyonların incelenmesi gibi, doğadan çok sayıda örnek toplanmasını gerektirdiği halde çoğu kez toplanan hayvan sayısı bir populasyonun sadece küçük bir bölümünü oluşturur. Çalışma için uygun sayıda örnek toplanması, hem gelecekteki gereksiz tekrarlarla populasyona verilecek zararı hem de araştırıcının zaman ve emeğinin boşa gitmesini engeller. İstatistikçilerle yapılan bilgi alışverişi uygun örnek büyüklüğünün belirlenmesinde yardımcı olabilir.
-
Yakalanan veya doğadan toplanan arazi hayvanları predasyon ve ekstrem sıcaklıklara maruz bırakılmamalı, gereğinden fazla ellenmemelidir. Yakalama için kullanılan malzemeler düzenli olarak kontrol edilmeli ve çalışılan türe özgü olmalıdır.
-
Çalışılan hayvanın stres durumu ve ağrı çekmesi engellenmeli, yara alma ve ölüm riski mümkün olduğunca azaltılmalıdır.
-
Aksi zorunlu olmadıkça, acı veya ağrıya neden olabilecek uygulamalar sırasında hayvana uygun bir sedatif veya analjezik verilmelidir.
-
Canlının ağrı çektiği veya yara aldığı durumlarda tedavisi en iyi koşullarda ve insanca yapılmalıdır.
-
Ağrı veren veya acıya neden olan uygulamalar esnasında veya uygulamanın sonunda hayvanlara ötanazi uygulanmalıdır.
-
Herhangi bir nedenle ölümlerin gerçekleştiği durumlarda örneklerin müze koleksiyonuna dahi edilmek üzere hazırlanması önerilmektedir.